header imageheader imageheader image

Dlaczego Japonia jest modna?

Michał "Drian" Goszczyński

Niewiele jest krajów, które budzą tak skrajnie różne skojarzenia: spowite mgłą szczyty i szybkie jak błyskawica pociągi, starożytne świątynie i futurystyczne metropolie… Pierwsze ślady cywilizacji na terenie archipelagu japońskiego sięgają 10 tysięcy lat p.n.e., ale dopiero od II połowy XVI wieku kraj ten był znany Europie i Europejczykom dzięki informacjom przywiezionym przez podróżników z Chin. Pierwszy bezpośredni kontakt Europejczyków z Japończykami nastąpił po rozbiciu się okrętu europejskiego, pod dowództwem Mendesa Pinto, na wysepce Tanegashima w pobliżu Kyushu.

Początkowo współpraca Europejczyków z Japończykami przebiegała dość dobrze, lecz późniejsze próby chrystianizacji ze strony przybyszów spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem ze strony władz i w XVII w. Japonia zamknęła swe granice na ponad 200 lat. Jedynie protestanckim holendrom pozwolono prowadzić interesy na malutkiej wyspie w okolicach Nagasaki, ale spotykały ich liczne szykany, jak np. obowiązek deptania wizerunków świętych przy każdej próbie zejścia na ziemie japońską.

perry.jpgSytuacja zmieniała się dopiero w roku 1853, gdy do brzegów Japonii przybiła eskadra okrętów floty amerykańskiej, dowodzona przez komandora Perry’ego (którego wraz z orszakiem można zobaczyć na ilustracji), który „przekonał” Japończyków do nawiązania stosunków handlowych z USA. Przyjmuje się ten rok za koniec izolacji cesarstwa japońskiego. Zniesienie izolacji doprowadziło w 1868 r. do zakończenia ery shogunatu i rozpoczęcia ery Meiji. Rozpoczęła się era współczesnej Japonii.

Od tego momentu świat miał okazję poznawać tą, jakże odmienną i oryginalną kulturę, a europejscy oraz amerykańscy artyści i pisarze znaleźli nowe źródło inspiracji.

„Inspiracje Japonią w sztuce”

modernisci.jpg„Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice polskich modernistów” Zofia Alberowa

Katalog wystawy zawierający doskonały zbiór grafik artystów Młodej Polski, wsparty dokładnymi opisami elementów charakterystycznych dla sztuki Japońskiej i sposobami ich zastosowania u polskich malarzy i grafików.

eizan_pankiewicz.jpghiroshige_bunsh.jpgPrzykładowe obrazy i grafiki można obejrzeć na załączonych ilustracjach.

Po lewej widać dwa malunki – jeden japońskiego mistrza pędzla Eizana, uważanego za jednego z najwybitniejszych japońskich malarzy XIX oraz wyraźnie inspirowany obraz olejny Józefa Pankiewicza – polskiego malarza przełomu XIX i XX wieku. Po prawej zaś znajdują się dwie grafiki – jedna stworzona przez najsłynniejszego grafika i drzeworytnika japońskiego Utagawe Hiroshige druga to inspiracja autorstwa Adama Bunscha – bardzo zainteresowanego drzeworytami japońskimi polskiego malarza.

kotanski.jpg„Sztuka Japonii” Wiesław Kotański

Dokładnie opisany rozwój wszelkich dziedzin sztuki (malarstwa, architektury, rzeźby, zdobnictwa etc.) poprzez wszystkie epoki historyczne Japonii od 5 tys. p.n.e. do lat 60 XX w. wraz z komentarzami autora nawiązującymi do sztuki europejskiej i chińskiej oraz do epok późniejszych. Ksiązka zawiera również ilustracje przedstawiające charakterystyczne motywy i elementy w każdym z rodzajów sztuki w kolejnych epokach.

gogh.jpghiroshige.jpg„Nagły deszcz na moście Ohashi” Van Gogh/Utagawa Hiroshige

Van Gogh (po lewej) przełożył charakterystyczny dla sztuki japońskiej barwny drzeworyt ukio-e (obraz pływającego świata) na obraz olejny. Nie jest to jedyny podobny zabieg ze strony Van Gogha w stosunku do dzieła jednego z najsłynniejszych artystów Japonii – Utagawy Hiroshige.

„Inspiracje Japonią w literaturze i poezji”

lian_hearn.jpg„Po słowiczej podłodze” Lian Hearn

Książka otrzymała wiele literackich nagród m.in. tytuł książki roku magazynu Time. Świat przedstawiony w książce jest inspirowany średniowieczną Japonią. Nazwy miejscowe oraz imiona pochodzą od nazw dzieł sztuki z różnych okresów historii Japonii.

haiku.jpgPolskie Haiku

Charakterystyczna japońska forma poetycka – siedemnasto-zgłoskowiec trzywersowy. Przykłady w wykonaniu znanych polskich poetów jak np. Czesław Miłosz, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Harasymowicz. Niestety w języku polskim zatraca się układ sylab 5+7+5, a nawet w ogóle wiersze nie mają 17 zgłosek. Niemniej jednak zachowują charakterystyczny styl dla wierszy Japońskich ukazywania skomplikowanych problemów poprzez nieskomplikowany przekaz.

„Kimiko” Lafcadio Hearn

Zbiór opowiadań poświęconych miłości. Autor, żyjący na przełomie XIX i XX w., po pobycie w Japonii jako korespondent amerykańskiego wydawnictwa, zafascynowany tym krajem przyjął obywatelstwo japońskie. Jego książki i opowiadania japończycy uważają za „tak japońskie jak haiku.

„Trzy spojrzenia na Japonię”

nothomb.jpg„Z pokorą i uniżeniem” Amelie Nothomb – wychowana w Japonii

Praca w japońskiej firmie i stosunek Japończyków do obcokrajowców w oczach Europejki wychowanej w Japonii. Ciekawy język, wtrącenia po japońsku, humor oraz intrygujący współczesnego człowieka temat zagwarantowało poczytność tej książce.

barthes.jpg„Imperium Znaków” Roland Barthes – kilka krótkich pobytów

Autor przyrównuje elementy kultury japońskiej do „znaku” – ważnego elementu nie tylko pisma-komunikacji ale i artyzmu dla japończyków. Książka ta jest cytowana w wielu opracowaniach sztuki i kultury Japonii.

bruczkowski.jpg„Bezsenność w Tokio” Marcin Bruczkowski – praca i życie w nowoczesnej Japonii

Wspomnienia autora z prawie 10-letniego pobytu. Analiza społeczeństwa i kraju z perspektywy gaijina - obcokrajowca. Ksiązka przesycona humorem, ale także dobrze ukazująca kulturę i obyczaje japończyków na przełomie lat 80 i 90 XX w.

W omawianych książkach współczesna Japonia została przedstawiona przez troje europejczyków z perspektywy długości ich doświadczeń i pobytów w tym kraju.

Wśród znanych powszechnie dzieł inspirowanych Japonią przedstawione przykłady uważam osobiście za niezwykle skrótowe, a każda osoba zainteresowana Krajem Kwitnącej Wiśni ma pewnie własne pomysły na zapełnienie listy „Inspiracji Japonią”, ale w tak krótkiej formie jak ten artykuł więcej nie da się zawrzeć.

Obecna w kulturze masowej fascynacja sztuką, książką, poezją, filmem, artyzmen dzieł rdzennych japończyków rodzi pytanie – Dlaczego Japonia jest modna?

„Zakończenie”

Do XIX w. izolacja Japonii powodowała ścisłą kontrolę wymiany handlowej i kulturalnej z otaczającym światem. Mała znajomość, wśród ludzi „Zachodu”, kultury i zwyczajów krajów Azji, a szczególnie Japonii, utrudniała zrozumienie mentalności ludzi wschodu. Zniesienie barier izolacji ukazało odmienność rdzennej kultury Japonii, jej niezwykłość na tle innych kultur i atrakcyjność jej motywów. Nowość i oryginalność tej kultury doprowadziła do głębokich fascynacji i zainteresowań.

Poznanie kultury każdego kraju, a szczególnie tak egzotycznego jak Japonia, ułatwia kontakty międzynarodowe i umożliwia współpracę gospodarczą i polityczną. Japończycy są tak głęboko przeświadczeni o swej odmienności, że czasami wręcz nie wypada się z nimi nie zgodzić. Wokół tej nacji narosło tak wiele legend, że każdy z pewnością przystąpi do konfrontowania ich z rzeczywistością…

Dodaj do:

Zobacz także

Z tą publikacją nie są jeszcze powiązane żadne sznurki.

Ocena

12345678910
Wystawiać oceny mogą tylko zarejestrowani użytkownicy.
8,00/10 (3 głosów)

Komentarze

Sposób wyświetlania:

Ilość komentarzy: 14 dodaj

[1] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
smierdzisz [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 13:11:15, oceny: +0 -0
a ACP robi sie komercyjnym syfem co juz zaczyna byc widac...
[2] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
shizumi [*.netia.com.pl], 28.08.2005, 13:55:36, odpowiedź na #1, oceny: +0 -0
shizumi??? wtf...
czyżby:
"...a świstak siedzi..."???
[3] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Drian [*.acn.waw.pl], 28.08.2005, 14:18:01, odpowiedź na #1, oceny: +0 -0
... Gdzie tu widzisz komerche?
Oryginalnie byla to moja prezentacja maturalna z J. Polskiego. Postanowilem przerobic ja na arta bo wiele osob oceniala ja jako dosc ciekawa.
Nie musisz sie z tym zgadzac, ale i nie musisz szukac dziury w calym...
[4] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Tiber [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 14:31:17, odpowiedź na #3, oceny: +0 -0
TiberJemu może chodzić o ten paskudnie-brzydko wklejony paskudnie-brzydki banner reklamujący Howla. Bo chyba nie o całkiem ładny artykuł.
[5] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
smierdzisz [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 15:01:06, odpowiedź na #4, oceny: +0 -0
nie tylko ten banner a do artykulu nic nie mam :P jak wejdziecie na glowna acp to jeszcze poogladajcie...
[6] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
pachniesz [*.g.intelink.pl], 28.08.2005, 16:47:07, odpowiedź na #5, oceny: +0 -0
Bo Joe to komercyjna wiedzma! Spalic! Spalic! Wogole w cholere zamknac wszystkie strony ktore nie sa zrobione z szablonu, nie maja *.glt.* w domenie i nie "opisuja" z ortami wszystkich odcinkow Naruto! Reszta to zasrana komercja, zaprzeczenie idei from-fans-for-fans, pieprzony wyzysk i balcerowicz.

Spalic! Spalic... Dawac kaczke!
[8] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Tiber [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 21:07:56, odpowiedź na #6, oceny: +0 -0
TiberWiesz, jak się patrzy na tak ślicznie wklejony banner, to człowiek z miejsca robi się antykomercjonistą.

Dodałem komentarz. OMFG! Strona główna była ci mało, Joe???
[9] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Tiber [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 21:10:37, odpowiedź na #8, oceny: +0 -0
TiberOK, strona mi się odświeżyła. OK... Joe, czy ty nie przeginasz pały?? Powiedz chociaż, że to tymczasowo.
[10] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
abw32ld(at)go2(dot)pl [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 29.08.2005, 13:59:55, odpowiedź na #3, oceny: +0 -0
Mam prośbę do autora tegoż artykułu. Jeśli możesz to skontaktuj się ze mną mailowo. :) abw32ld(at)go2(dot)pl
[11] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Roshi [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 30.08.2005, 00:41:33, odpowiedź na #3, oceny: +0 -0
Drian, mam małe pytanko.. Jaki był temat tej prezentacji?
Ja próbowałem 3 razy podchodzić z tematem do mojej polonistki, żeby go przeredagowała i wysłała, ale za kija nie chciała się zgodzić..
[12] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Drian [*.acn.waw.pl], 31.08.2005, 18:37:39, odpowiedź na #11, oceny: +0 -0
"Inspiracje japonia w literaturze i sztuce." W arcie pominalem kino i teatr, ale poza tym to jest prawie taki sam jak prezentacja.
[7] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
f-word [*.neoplus.adsl.tpnet.pl], 28.08.2005, 20:06:07, oceny: +0 -0
Dlaczego Japonia jest modna? "...odmienność rdzennej kultury Japonii, jej niezwykłość na tle innych kultur i atrakcyjność jej motywów..."
oh... tylko tyle na temat? Dzięki choć za obrazki, aby można było sobie coś po oglądać...
hmmm... jakby wstawić zamiast "Japonia" nazwę jakiegoś innego kraju...
[13] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Senrigan[BT] [*.katowice.sdi.tpnet.pl], 16.09.2005, 22:32:16, odpowiedź na #7, oceny: +0 -0
Senrigan[BT]A dlaczego dla Japonczykow atrakcyjna jest Europa? Odpowiedzmy sobie pytaniem na pytanie.
[14] Re: Dlaczego Japonia jest modna?
Cada [*.belchatow.vectranet.pl], 25.04.2011, 18:34:32, oceny: +0 -0
Czy ktoś nie wie może jak nazywa się ten drzeworyt Eizana, którym inspirował się Pankiewicz malująć "Japonkę"? Bardzooo pilne, nie mogę go znaleźć w tym nawale jego prac -.-
Powered by WashuOS